“(…) Din, zahirî bir ihtişam meydana getirmek veya ruhanî egemenliği ele geçirmek yahut zorlayıcı kuvvet uygulamak için değil; insanların hayatını erdem ve dindarlık kurallarına göre düzenlemek için kurulmuştur. (…) Kendi selâmetine aldırmaz görünen birinin, benim selâmetimle ziyadesiyle ilgilendiğine beni ikna etmesi oldukça zordur. (…) Şimdi, dini bahane ederek diğer insanlara zulmedenlerin, işkence edenlerin, onları mahvedip öldürenlerin vicdanlarına sesleniyorum, bunu dostluktan ve onlara duydukları merhametten dolayı mı yapıyorlar acaba? (…) Çünkü, merhamet ilkesi ve insanların ruhlarını sevmek, onların iddia ettikleri gibi, insanları mallarından mahrum etmek, vücudu cezalarla sakatlamak, iğrenç hapishanelerde aç bırakıp işkence etmek ve nihayet onların hayatlarına bile son vermek ve onların selâmetini sağlamak için yapılıyorsa, sorarım, o hâlde niçin fuhuş, sahtekârlık, kötü niyet ve bu gibi açıkça dinsiz yozlaşmanın kokusunu taşıyan ve kendi topluluklarıyla halk arasında pek sık görülüp onlara hâkim olan iğrençliklere tahammül edilmektedir? (…) Bu işlerle meşgul olan taraflardan hangisinin haklı olduğu, hangisinin bölünmeden ve sapkınlıktan suçlu olduğu, ayrılıklarının sebepleri, ister hükmeden olsunlar ister eziyet çeken, nihaî yargılama gelip çattığında ortaya çıkacaktır. (…)”
Hoşgörü Üstüne Bir Mektup, John Locke, Çev: Melih Yürüşen, Liberte Yay., Ankara, 1998, s. 12-14
