İmdi önce Tunçer’in yaşamöyküsüne kısaca bakalım. Murat İsmet Tunçer, 21 Ağustos 1951’de Ankara’da doğar. Tunçer, Namık Kemal İlk ve Ortaokulu’nda okur. Ortaokul öğrenimi görürken, Polis Koleji’nde Nazım Canca’nın öğrencisi olarak judoya başlayacaktır. Cumhuriyet Lisesi 1. sınıfını okuduktan sonra babasının görevi dolayısıyla ailesiyle birlikte gittiği Afyon’da 2. ve 3. sınıflarını okuduğu Afyon Lisesi’nden mezun olacaktır. Bu arada Afyon’da “Judo”yu kuracak ve ilk antrenörlüğünü yapacaktır. Yine babasının görevi dolayısıyla Adana’ya giden Murat Hoca burada Şükrü Gençel’le birlikte “taekwondo”yu, daha sonra Ekrem Hoca’yla beraber Şotokan Karate’yi kuracak ve çalıştıracaktır.
Liseyi bitirdikten sonra Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü Türkçe Bölümünü kazanan Tunçer, bu defa Ankara’ya yatılı öğrenci olarak dönecektir. Okulda öğrenci liderlerinden biri olduğu için 12 Mart döneminde gözaltına alınan Tunçer, Mamak Cezaevi’nde 6,5 ay tutuklu kaldıktan sonra beraat edip tahliye edilir. Ama devamsızlıktan da sınıfta kalmıştır ve ertesi öğretim yılında Gazi Eğitim’in Türkçe bölümü okuldan kaldırıldığı için, yaz döneminde bu bölümün yeni öğretim yılının ilk sınavını kazanan erkek öğrencilerle birlikte eylülde Balıkesir Necati Eğitim Enstitüsü’ne gönderilir. Gazi Eğitim Türkçe Bölümünü yeni kazanan ve Balıkesir’e gönderilen öğrencilerden biri de Nizamettin Uğur’dur. Tunçer ve Uğur’un dostluğu buradaki sınıf arkadaşlığıyla başlayacak ve Tunçer’in kısa ömrünün sonuna kadar sürecektir. Tunçer Balıkesir’de birkaç ay kaldıktan sonra 1972’de okulu bırakarak Ankara’ya döner. Amacı politik hareketliliğin merkezinde olmak ve kendi politik hareketini kurmaktır. Nitekim 1976’da Nizamettin Uğur ile birlikte Kurtuluş Bayrağı Yayınları’nı da kuracak; daha sonra da yine Uğur’la birlikte önderlik edeceği Kurtuluş Bayrağı adlı hareketin oluşmasını sağlayacaktır. Bu yayınevinde Kerim Kafkaslı takma adıyla V. İ. Lenin’in Milli Mesele Üzerine Karar ve Şimdiki Durum[1] kitabını çevirmiş; Kemalizm ve Türkiye / Komintern’deki TKP Delegasyonunca Yapılan Konuşmalardan Seçmeler[2] kitabının düzenlemesini yapmış ve Kurtuluş Bayrağı[3] dergisini yayımlamıştır. Ne yazık ki 15 günlük siyasi gazete olarak düşünülen bu dergi yalnızca tek sayı yayımlanabilmiştir.
Ankara’da öğrenciler ve işçiler arasında çalışmalarını yürütürken, devam zorunluluğu olmadığı ve bu nedenle de Ankara’dan ayrılmadan okuyabileceğini düşündüğü için, Adana İktisadi Ticari İlimler Akademisi’ne girerek 3. sınıfa kadar okur. Nihayet çıkan aftan yararlanarak, daha önce terk ettiği Balıkesir Necati Eğitim Enstitüsü’ne döner ve bu okulu bitirerek öğretmen olur.
Bir süre evli kalan Murat İsmet Tunçer’in bu evlilikten bir de oğlu olacaktır. Ankara’da İncirli Lisesi’nde öğretmenliğe başlayan Murat Hoca, 1980 yılında yine Nizamettin Uğur ile birlikte Bilimsel Yayıncılığı kurar ama bu yayınevi 12Eylül darbesi yüzünden tek bir kitap yayınlayabilecektir; o da Mehmet Şehmus Güzel’in Grev / Grevin Yapısal ve İşlevsel Açıdan İrdelenmesine Katkı’sıdır.
Tunçer, 12 Eylül 1980 darbesinin baskı ortamında politik yaşamı kesintiye uğrayınca spora ağırlık verecek ve oluşturmaya başladığı yeni stili “Tu-chuieh Dar”ı salonlarda kendi öğrencilerine öğretmeye başlayacaktır. Ölümünden sonra Murat İsmet Tunçer’i anma programlarının ilk birkaçı dışında hepsini organize eden; Görkem Yayınları’nın Tunçer ve Uğur’la birlikte kurucularından biri olan Çetin Fırat, Tunçer’in işte bu dönemden öğrencisidir ve daha sonra onun stilini geliştirerek yaşatacaktır. Bu dönem Tunçer asıl adının yanında Murat Barkın takma adıyla da yazılar yazacak; bu yazıları Türkiye Yazıları dergisinde yayınlanacaktır.[4]
1984’te okul öğretmenliğinden ayrılıp mesleğini özel dersanelerde sürdürmeye başlayan Tunçer, bu arada lisans eğitimini de tamamlamıştır. Bu yıl Yamaç Kültür Sanat Seçkisi (dergi, 3. kitap)’nde “Yeni Çağın Meseleleri”[5] adlı yazısı yayınlanır.
Tunçer, 1988’de yine Uğur’la kurdukları Dönüşüm Yayınları ile yayıncılık hayatına geri döner. Lakin bu yayınevi üniversiteye hazırlığa yönelik 16 sayfalık tek bir fasikül basabilecektir.[6]
Kaan’la karşılaştıkları 1989 yılının Ocak ayında ise Tunçer’in ilk ve tek şiir kitabı Günlerin İzdüşümü[7] Ahmet Telli’nin sahibi ve sorumlusu olduğu Eylül Yayınlarından çıkacaktır. Mehmet Fuad Köprülü’nün eleştirisi olan Çarpıtmalara Dayalı Bir Tarih Kuramının Ana Çizgileri” adlı kitabının ilk baskısı da bu yayınevinden çıkacaktır.
Kaan’ın asıl ders öğretmeni Nizamettin Uğur’dur ama o dönem Tunçer ile başladığı dilbilim çalışmalarını Tunçer’in ölümünden sonra da sürdürecek olan Uğur, asıl ürünlerini daha sonra verecektir. Oysa Tunçer, Uğur’a göre şiir yazmaya daha çok zaman ayırmış gibidir ve iyi bir şairdir. Dolayısıyla Murat İsmet Tunçer dersanede daha popüler olduğu için Kaan onunla tanışacaktır önce ve şiirlerini ona gösterecektir. Fakat Tunçer onun şiirlerini pek beğenmeyecektir ve ona Nizamettin Uğur’un da yazınla ilgili olduğunu söyleyerek onu sınıf öğretmenine yönlendirecektir. Böylece Uğur ile Kaan’ın er geç başlayacak olan şiir iletişiminin başlamasını hızlandırmış olacaktır Tunçer.
1991’de Tunçer, Uğur ve Fırat birlikte Görkem Yayınlarını kurarlar. Tunçer’in M. Fuad Köprülü eleştirisi olan Çarpıtmalara Dayalı Bir Tarih Kuramının Ana Çizgileri[8] kitabı bu yayınevince tekrar basılır. Bu yayınevi yine Tunçer’in daha önce Türkiye Yazıları dergisinde Murat Barkın adıyla yayınlanmış Orhan Hançerlioğlu’nun Felsefe Sözlüğü’nün uzun bir eleştirisi niteliğindeki makalesini Ekonomi Tutkunu ‘Gerçekçi’ Bir Yazara Gerçekliğin, Yazarlığın ve Ekonominin ‘A’sı Üzerine Küçük Belirlemeler,[9] adıyla basar.
Tunçer’in ölümünden önce yayınlanan son yazısı 1992 yılında Promete dergisinde çıkan “Gösterge ve Anlatım” olacaktır.[10]
Bunların dışında resim, karikatür ve grafik çalışmalarına da çok düşkün olan, bu alanlarda başarılı çalışmalar yapan Murat İsmet Tunçer, yayınladığı kitapların hemen hepsinin kapak ve iç tasarımlarıyla desenlerini de kendisi yapmıştır. Ahmet Telli’nin Su Çürüdü adlı şiir kitabının 1982’de yapılan ilk baskısında da üç deseni yer almıştır.
Nizamettin Uğur’a göre “ne yazık ki, birikiminin çok azını yazıya geçirebilen” Tunçer, ilginçtir ki Kaan’ın intiharından yaklaşık iki ay sonra 13 Ekim 1992’de erken yaşta kalp krizinden hayata gözlerini yummuştur. Yine kadim dostu Uğur’un deyişiyle, o günden bu yana “Karşıyaka Mezarlığı’nda, bir şiirindeki dizesinde söylediği gibi, ‘Başını toprağın bağrına yaslamış dinlen’”mektedir.
Ölümünden sonra vefakar dostları Uğur ve Fırat onun hatırasını yaşatmaya çalışmışlar; onun adına anma geceleri düzenlemişlerdir ki bunlardan on üçüncüsünün metinleri Seçkinler Dersanesi tarafından basılmıştır.[11] Uğur, İzlek Dergisi’nde onun yazılarına yer vermiş; [12]ayrıca 2003’te çıkardığı Anlambilim / Sözcüğün Anlam Açılımı (Ankara, Doruk Yayınları) adlı kitabını, kendi annesiyle birlikte Murat İsmet Tunçer’e ve onun annesine de adamıştır. Yine Uğur’dan öğrendiğimize göre Tunçer’in uzakdoğu dövüş sporları alanında da başlanmış ama tamamlanmamış, birer yapraktan oluşan özgün çalışmaları vardır.[13]
Tunçer şiirinin Kaan şiirine etkisi olup olmadığına daha sonra bakmak üzere Kaan’ın hayatında asıl dönüm noktası olacak olan öğretmeni Nizamettin Uğur’dan bahsederek devam edelim.
Barış K.
- 05. 2015
[1] V. İ. Lenin, Milli Mesele Üzerine Karar ve Şimdiki Durum, 1976, İstanbul
[2] Kemalizm ve Türkiye / Komintern’deki TKP Delegasyonunca Yapılan Konuşmalardan Seçmeler, 1977, İstanbul
[3] Kurtuluş Bayrağı dergisi, 20 Ocak 1977, İstanbul,
[4] “Türkiye’de Aydın Sorunu I”, Türkiye Yazıları dergisi, Sayı: 68, Kasım 1982, Ankara, “Türkiye’de Aydın Sorunu II”, Türkiye Yazıları dergisi, Sayı: 70, Ocak 1983, Ankara, “Türkiye’de Aydın Sorunu III”, Türkiye Yazıları dergisi, Sayı: 71, Şubat 1983, Ankara, “Suskunluğun Dişleri” (deşimleme), Türkiye Yazıları dergisi, Sayı: 72, Mart 1983, Ankara
[5] Murat İsmet Tunçer, “Yeni Çağın Meseleleri”, Yamaç Kültür Sanat Seçkisi (dergi, 3. kitap), Sayı 72, Eylül 1984, İzmir.
[6] Murat İsmet Tunçer / Nizamettin Uğur , ÖSYM Sınavları ve Üniversite Eğitimi İçin Türkçe Kavrayım Gücü I, Şubat 1988, Ankara
[7] Murat İsmet Tunçer, Günlerin İzdüşümü,, Ocak 1989, Eylül Yayınları, Ankara
[8] Murat İsmet Tunçer, Çarpıtmalara Dayalı Bir Tarih Kuramının Ana Çizgileri, 2. Baskı: Aralık 1991, Ankara.
[9] Murat İsmet Tunçer, Ekonomi Tutkunun ‘Gerçekçi’ Bir Yazara Gerçekliğin, Yazarlığın ve Ekonominin ‘A’sı Üzerine Küçük Belirlemeler, 2. Baskı: Aralık 1991, Ankara
[10] Murat İsmet Tunçer, “Gösterge ve Anlatım“, Promete dergisi, Mayıs 1992, Ankara.
[11] Murat İsmet Tunçer, 13. Anma Gecesi, Seçkinler Dersanesi, 2004, Ankara
[12] Murat İsmet Tunçer / Nizamettin Uğur, “Oluşlarına Göre Kavramlar” (ortak yazı), İzlek dergisi, Sayı: 6, Mart 1994, Ankara, Murat İsmet Tunçer, “Dil Kavramı ve Dillerin Sınıflanması” (ders notu), İzlek dergisi, Sayı: 13, Ekim 1994, Ankara
[13] “Kung-fu’nun Tarihsel Gelişimi”, “Kung-fu Terimler Dizini”, “Tai Kwen Shu Kung-fu” (çizimli)
