GİRİŞ
“Hayatın anlamı nedir?” Bu soru insanların felsefeden en çok cevap bekledikleri soru olsa gerek. Felsefe etkinliği sürekli çatallaşan yeni felsefi sorularla karşılaşarak farklı disiplinler doğursa ve o felsefi disiplinler de kendi içinde bölünerek yeni felsefi sorular yüzünden daha alt disiplinlerde uzmanlaşma gerektirse de meslekten olmayan naif kişi için hep bu bahsi geçen soru önemini koruyor. Belki ‘olağan felsefe’ döneminde bulmacada kendi araştırmasını bulan ya da seçen felsefecinin de bu soruya bir cevabı var; belki de bu soruyu anlamsız bulduğu için hepten reddediyor ama çoğu zaman bu soruyla ilgili kuram ya da ‘inancını’ dillendirmemeyi tercih ediyor. Felsefe tarihinde birçok sistem filozofu bu soruya soruyu daha başka biçimde sorarak da olsa cevaplar vermiş. Ama bugün sistem filozofluğu hem modası geçmiş hem de budalaca bir şey olarak görülüyor gibi geliyor bana. Bunun sebebi ortaya konan hiçbir sistemin mecburen mükemmel olamaması ve büyüklükleri oranında hata yani tutarsızlık barındırdıkları için daha çok eleştiriye açık olmaları; dolayısıyla kendilerinden sonra gelen filozoflar tarafından sürekli açıklarının bulunması. Yine de bu sistem filozoflarının her zaman referans ve ilham kaynağı olmalarını engellemiyor. Sonuçta yukarıdaki soruya cevap vermek için felsefi bir sistem oluşturmak hem zor hem de sonuçsuz kalabilecek bir çaba gibi görünüyor. Zaten akademilerin profesyonel felsefecilerden beklediği bir uğraş da değil bu kadim soruya cevap aramak. Fakat o zaman bu soruya kim cevap arayacak? Burada felsefe disiplinlerinin uğraştığı soruların hiçbirini küçümsemiyorum ama ortaya konan cevapları kim bir araya getirip sistemleştirecek? Yoksa felsefeciler aralarında tartışırken onları izleyen felsefe sevicilerinin bu parçaları kendilerinin bir araya getirip bütünlüklü bir felsefi sistem oluşturmasını mı bekliyorlar? Bu beklenti belki de felsefenin kitlelerle buluşmasının ve onların hayatına etki etmesinin önündeki engel ki kitleleri peşinden sürükleyen son felsefi doktrin bir sistemdi: Bilimsel sosyalizm ve tarihi materyalizm. Sonuç olarak her ne kadar günümüz filozofu varlığa genel bir açıklama getiren felsefi bir sistem oluşturma çabasından kaçınsa da bana kalırsa her felsefecinin en büyük hayali tam bir felsefi sistem ortaya koyabilmek ve benim tabirimle ‘şeytan’ olmak. Çünkü şeytan olmak hakikatin sırrını çözmekle ve hakikatin kendi üzerindeki etkilerinin farkına varmakla mümkün. Bir felsefeci doğru ya da yanlış hakikati biliyor ve ifade edebiliyor sanısına kapıldığında hayatı kolaylaşmasa da dünyası bir mantığa oturacak ve böylece kendisi olabilecek yani özgürleşecektir; tıpkı Hegel’in Geist’ı gibi. İşte o zaman Spinoza gibi yalnızca kendini belirleyebilecektir. Burada ‘Tanrı’ olmak yerine ‘şeytan’ olmak tabirini kullanıyorum çünkü birincileyin ‘Tanrı mükemmeldir’, ikincileyin ‘Tanrı hakikati var eder’, filozofsa sadece bildiğini ve dillendirebildiğini sanar. Burada da ‘sanar’ diyorum çünkü birçok büyük filozofun da başına geldiği gibi felsefi bir sistem oluşturan ve böylece nihayet hakikatin bütününe vakıf olduğunu düşünen birçok felsefeci daha sonra yanıldığına karar vermiştir. Ama ne gam, elinizde halihazırda bir dizge varsa onu değiştirmeniz ya da düzeltmeniz daha kolaydır. Örneğin Platon’un Devlet’ten sonra Yasalarkitabında siyaset felsefesi görüşlerinde düzeltmeye gitmesi ya da Wittgenstein’ın Tractatus’tan sonra Felsefe Soruşturmaları’nda felsefi görüşlerini tamamen değiştirmesi gibi. En nihayetinde felsefe hakikati aramaksa bu araştırmaya bir yerlerden başlamak ve bazen de bu araştırmanın hakikate tekabül ettiğini ve onun dillendirebildiğini sanmak gibi durakları da olsa gerek ki felsefeci işinin bitimsizliğinden usanmasın.
